INFORMACJE PODSTAWOWEPrzyczyna i drogi zakażenia: Półpasiec jest wywoływany przez tego samego wirusa, który powoduje ospę wietrzną – wirus varicella-zoster (VZV). Po pierwotnym zakażeniu, które zwykle ma miejsce w dzieciństwie i manifestuje się jako ospa wietrzna, wirus zostaje w ciele w stanie uśpienia. Pozostaje on w układzie nerwowym, w zwojach nerwowych, i może zostać reaktywowany po wielu latach, prowadząc do rozwoju półpaśca. Reaktywacja wirusa może być wywołana przez różne czynniki, takie jak osłabienie układu odpornościowego, stres, urazy, choroby lub starzenie się. Gdy wirus zostaje reaktywowany, przemieszcza się wzdłuż nerwów do skóry, co skutkuje bolesnymi wysypkami i pęcherzami w obszarze unerwienia przez zakażony nerw. Półpasiec nie jest przenoszony tak łatwo jak ospa wietrzna. Osoba z półpaścem może jednak zarażać innych, którzy nie mieli wcześniej ospy wietrznej lub nie byli szczepieni przeciwko niej, jeśli mają bezpośredni kontakt z pęcherzami zakażonej osoby. W takim przypadku, osoba zarażona może rozwinąć ospę wietrzną, a nie półpasiec. Generalnie, ryzyko transmisji jest ograniczone do okresu, kiedy pęcherze są otwarte i świeże, zanim zaczną się goić. Osoby z półpaścem są zalecane do utrzymania odpowiedniej higieny i unikania bliskiego kontaktu z osobami, które mogą być szczególnie narażone na poważne skutki zarażenia, takimi jak noworodki, kobiety w ciąży i osoby z osłabionym układem odpornościowym. Objawy: Objawy półpaśca mogą być różne i zależą od stopnia zaawansowania choroby. Najczęściej występuje ból – pierwszy symptom półpaśca, który pojawia się przed jakąkolwiek wysypką. Ból może być ostry, piekący, pulsujący lub ciągły i zazwyczaj skoncentrowany jest w okolicach skóry unerwianej przez zakażony nerw. Kilka dni po pojawieniu się bólu, na skórze pojawia się wysypka, która szybko zmienia się w grupy czerwonych plam, a następnie w pęcherze wypełnione płynem. Pęcherze te mogą pękać, tworząc strupy, które ostatecznie odpadają. W przebiegu półpaśca może też dochodzić do świądu w miejscu zmian skórnych, zmęczenia, gorączki, nadwrażliwości na dotyk, bólu głowy. Objawy bólowe i wysypkowe zazwyczaj skupiają się po jednej stronie ciała lub twarzy, wzdłuż nerwu, gdzie wirus został reaktywowany. W większości przypadków objawy półpaśca ustępują w ciągu kilku tygodni. Jednakże u niektórych osób, szczególnie u starszych, ból może utrzymywać się długo po zniknięciu wysypki, stan znany jako neuralgia popółpaścowa. Jest to przewlekły ból nerwowy, który może być trudny do leczenia i znacząco wpływać na jakość życia. Leczenie: Półpasiec leczy się lekami przeciwwirusowymi, zwykle acyklowirem. Dodatkowo stosuje się leki przeciwbólowe, a w przypadku neuralgii półpaścowej także leki koanalgetyczne. Są to leki, które zwykle stosuje się w leczeniu padaczki czy depresji, ale pomagają one złagodzić ból wywołany uszkodzeniem nerwów przez wirusa. Rokowanie: Rokowanie dla osób cierpiących na półpasiec zazwyczaj jest dobre, zwłaszcza jeśli choroba zostanie szybko zdiagnozowana i odpowiednio leczona. Większość pacjentów doświadcza pełnego wyzdrowienia bez długotrwałych skutków. Najczęstszym powikłaniem półpaśca jest neuralgia popółpaścowa, czyli stan przewlekłego bólu, który może utrzymywać się po ustąpieniu wysypki. Ryzyko jej wystąpienia wzrasta wraz z wiekiem pacjenta, szczególnie po 60. roku życia. Inne rzadkie powikłania mogą obejmować infekcje bakteryjne skóry, zapalenie mózgu (encefalitis) lub uszkodzenie wzroku, jeśli półpasiec występuje w okolicy oczu. |
