INFORMACJE PODSTAWOWE
Przyczyna i drogi zakażenia: Grypa jest ostrą chorobą wirusową układu oddechowego, która cechuje się bardzo dużą zakaźnością. Zakażenie wirusem grypy odbywa się w przeważającej części przypadków drogą kropelkową, rzadziej przez kontakt bezpośredni z osobą chorą lub skażonym przedmiotem.
Objawy: Wśród objawów miejscowych występuje: uczucie drapania w gardle, suchy kaszel, nieżyt nosa (katar), natomiast wśród ogólnoustrojowych – gorączka, dreszcze, bóle mięśniowo-stawowe, ból głowy, ogólne złe samopoczucie. Obraz kliniczny może się różnić w zależności od wieku – u dzieci, zwłaszcza u noworodków i niemowląt, może wystąpić apatia, senność, niechęć do jedzenia, zaburzenia oddychania, nudności, biegunka i wymioty, natomiast wśród osób starszych >65 lat przebieg może być skąpoobjawowy – częste występowanie objawów ogólnych (złe samopoczucie, ogólne zmęczenie) przy braku gorączki.
Leczenie: W przebiegu niepowikłanym grypy wystarczające jest leczenie objawowe (leki przeciwgorączkowe, leki przeciwkaszlowe, leki obkurczające naczynia błony śluzowej). Możliwe jest zastosowanie leczenia przyczynowego, według indywidualnych wskazań. W przypadku ciężkiego przebiegu zakażenia lub wystąpieniu powikłań występuje konieczność leczenia szpitalnego.
Rokowanie: W pewnych grupach pacjentów grypa może przebiegać z poważnymi powikłaniami, powodując istotne konsekwencje zdrowotne. Do tych grup należą przede wszystkim: dzieci (<4 r.ż.), osoby starsze (>65 rż.), kobiety w ciąży oraz osoby ze współistniejącymi chorobami przewlekłymi. Do możliwych powikłań grypy należą: zapalenie płuc oraz górnych dróg oddechowych (zatok, gardła, krtani), zapalenie mięśnia sercowego, mięśni, nerek, powikłania neurologiczne (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu), zaostrzenie chorób przewlekłych (astma, choroba niedokrwienna serca, cukrzyca) oraz zgon (w wyniku powikłań pogrypowych lub zaostrzenia choroby podstawowej).
Szczepienie p/grypie są szczególnie zalecane dla:
1. Ze względu na duże ryzyko ciężkiego przebiegu grypy lub rozwoju jej powikłań:- przewlekle chorym dzieciom (od ukończenia 6 miesiąca życia) i dorosłym, szczególnie chorującym na: niewydolność układu oddechowego, astmę oskrzelową, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, niewydolność układu krążenia, chorobę wieńcową (zwłaszcza po przebytym zawale serca), niewydolność nerek, choroby wątroby, cukrzycę, choroby neurologiczne i neurorozwojowe oraz dzieciom z wadami wrodzonymi serca;
- osobom w stanach obniżonej odporności, chorym na nowotwory układu krwiotwórczego oraz osobom po transplantacji narządów, w tym dzieciom z grup ryzyka (od ukończenia 6 miesiąca życia), szczególnie zakażonym wirusem HIV, ze schorzeniami immunologiczno-hematologicznymi, z pierwotnymi niedoborami odporności, po leczeniu immunosupresyjnym, leczonych przewlekle salicylanami;
- kobietom w ciąży lub planującym ciążę.
2. W związku z przesłankami epidemiologicznymi (duża rola w transmisji wirusa grypy, w tym także na osoby z grup ryzyka) – wszystkim osobom od ukończenia 6 miesiąca, w szczególności: - zdrowym dzieciom w wieku od ukończenia 6 miesiąca życia do ukończenia 18 roku życia;
- osobom w wieku powyżej 55 lat;
- osobom mającym bliski kontakt zawodowy lub rodzinny z dziećmi w wieku do ukończenia 6 miesiąca życia oraz z osobami w wieku podeszłym lub przewlekle chorymi;
- pracownikom ochrony zdrowia, szkół, handlu, transportu, funkcjonariuszom publicznym w szczególności: policja, wojsko, straż graniczna, straż pożarna;
- pensjonariuszom domów spokojnej starości, domów pomocy społecznej oraz innych placówek zapewniających całodobową opiekę przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku.
|
Preparaty i schemat dawkowania:
Podanie domięśniowe lub głęboko podskórne albo donosowe w zależności od preparatu.
W przypadku szczepionek domięśniowych żaden ze składników szczepionki nie jest zakaźny – dostępne preparaty zawierają jedynie część wirusa.
Od sezonu 2020/2021 rekomenduje się szczepionki czterowalentne (czteroskładnikowe).
| Influvac Tetra | dorośli i dzieci w wieku 3-17 lat | 1 dawka jako szczepienie pierwotne. Uwaga! Dzieciom do 9 roku życia pierwsze szczepienie w życiu p/grypie przeprowadza się, podając dwie dawki w odstępie min. 4 tyg. |
| Vaxigrip Tetra | dorośli i dzieci od ukończenia 6 miesiąca życia | 1 dawka jako szczepienie pierwotne. Uwaga! Dzieciom do 9 roku życia pierwsze szczepienie w życiu p/grypie przeprowadza się, podając dwie dawki w odstępie min. 4 tyg. |
| Fluarix Tetra | dorośli i dzieci od ukończenia 6 miesiąca życia | 1 dawka jako szczepienie pierwotne. Uwaga! Dzieciom do 9 roku życia pierwsze szczepienie w życiu p/grypie przeprowadza się, podając dwie dawki w odstępie min. 4 tyg. |
| Fluenz Tetra – szczepionka żywa, donosowa | dzieci i młodzież w wieku od 24 miesięcy do poniżej 18 lat | 1 dawka jako szczepienie pierwotne Uwaga! Dzieci, które wcześniej nie były szczepione przeciw grypie powinny otrzymać drugą dawkę po min. 4 tygodniach od pierwszej dawki |
| INFORMACJE SZCZEGÓŁOWE Skuteczność szczepień p/grypie Skuteczność szczepień przeciw grypie jest bardzo zmienna, zależy od kategorii osób poddanych szczepieniu oraz od stopnia dopasowania szczepionki w stosunku do wirusów grypy krążących w danym sezonie. Wśród zdrowych dorosłych skuteczność szczepienia ocenia się na 50-95%. Trwałość odporności jest prawdopodobnie krótsza niż jeden rok. Przeciwwskazania do szczepienia p/grypie Nadwrażliwość na składniki szczepionki, w tym ciężka alergia na białko jaja kurzego i ciężkie reakcje alergiczne po poprzednich dawkach. W przypadku zaostrzenia choroby przewlekłej lub trwania choroby gorączkowej – szczepienie należy odroczyć. Objawy niepożądane po szczepieniu p/grypie Objawy miejscowe: bolesność w miejscu wstrzyknięcia, zaczerwienienie lub obrzęk (zazwyczaj ustępuje w ciągu 2 dni). Objawy ogólne: gorączka, bóle głowy, bóle mięśni i stawów; ponadto różnie nasilone reakcje alergiczne oraz bardzo rzadko (1 na 1 milion podanych dawek) zespół neurologiczny Guillain-Barre. INFORMACJE DODATKOWE Co należy zrobić, jeżeli w pierwszym roku szczepienia p/grypie u dziecka w wieku poniżej 9 lat podano tylko jedną dawkę szczepionki? W takiej sytuacji w następnym roku należy podać dwie dawki szczepionki, w odstępie 4-tygodniowym. Czy dziecko w wieku <9 lat, które już było dwukrotnie szczepione p/grypie zawsze jedną dawką, w najbliższym sezonie powinno otrzymać jedną czy dwie dawki szczepionki? Dzieci, które w dwóch pierwszych latach szczepień otrzymały po jednej dawce, powinny nadal otrzymywać tylko jedną dawkę. |
| Opracował: lek. Michał Jędrzejek Opracowano na podstawie: Antczak A. (red): Grypa. Praktyczne kompendium, Medical Tribune Polska, Warszawa 2015
Wysocki J., Czajka H. (2018). Szczepienia w pytaniach i odpowiedziach. Kraków: Wydawnictwo Help-Med Informacje o szczepionkach dla pacjenta: https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/grypa/ |
